Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümünün coşkun gösterilerle kutlandığı günlerde ******’e yurtdışından tebrik telgrafları ve mektupları yağıyordu. Bunların çoğu devlet adamlarından geliyor, mektup ve telgraflar alınır alınmaz teşekkürle cevaplandırılıyordu. Devlet başkanlarından gelen kutlama telgrafları arasında Alman Cumhurbaşkanı Mareşal von Hindenburg’un telgrafına ****** büyük önem verdi. Hatta bu telgrafın “Hâkimi-yet-i Milliye” Gazetesinde yayınlanmasını istedi; yayınlandı da1. Kaderin cilvesine bakın ki, onbeş yıl önce, Birinci Dünya Savaşının sonlarına doğru, 25 Aralık 1917 de Alman ordularının ünlü Başkomutanı Mareşal Hin-denburg’la Çanakkale -Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal Paşa, Almanya’nın Kreuzberg şehrinde Alman Batı Cephesi karargâhında görüşüyorlar, ****** bu ünlü Başkomutan’a “Almanya’nın savaşta yenik çıkacağını” rahatça söylüyor. Gerçekten de birkaç ay sonra savaş Almanların aleyhinde sonuçlanıyor2. İşte o Hinderburg şimdi Alman Cumhurbaşkanı olarak, Türkiye Cumhuriyetinin Onuncu yıldönümünde, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşayı içtenlikle kutluyor. Telgraf şöyle:
(Mektup : 14)
Berlin : 29.10.1933
Reisicumhur Hazretleri,
Türkiye Cumhuriyetinin Onuncu Yıldönümü vesilesiyle £ât-ı Devletlerine ve Türk milletine benim ve Alman milletinin yürekten duyulmuş tebriklerini arzederim.
Benimle beraber bütün Alman milleti, yüksek rehberliğiniz altında modern Türk devletinin temelleştiğini derin bir alâka ile takip etti. Türk milliyetçiliğim nasıl uyandırdığınızı, nasıl kuvvetlendirdiğinizi, çalışkan ve ilerlemeyi sever milletinize, bütün dünyada takdirler çeken siyasi ve iktisadi yükseliş için, tedbirli bir elle nasıl yol açtığınızı büyük hayranlık ve takdirle gördük.
Alman milletinin felâketli zamanlarında Türk milletinden gördüğü dostluğu hiçbir vakit unutamıyacağını, bilâkis onu daima muhafaza edeceğini ve derinleştireceğini Zât-ı devletlerine temin etmek için bir ihtiyaçtır.
Yükselen milletinizin sulhsever bir ilerleme ve metin bir devlet idaresiyle ileride daha mesut bir istikbale ermesini dilerim. Bu vesile ile şahsi saadetiniz hakkında en büyük temennilerde bulunur ve büyük takdirlerimle samimi dostluğumun kabulünü rica ederim.
Alman Cumhurbaşkanı
Mareşal von Hindenburg
Bir devlet başkanının söyleyebileceği en ululayıcı sözler. Alman basını ve gazetecileri, Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümünde ******’ü ve Türkleri öve öve bitiremiyorlar. O günlerde Çankaya Köşküne Almanya’dan gelen mektuplardan biri de ünlü Diplomatlar Gazetesi “Diploma-ten-Zeitung”tan. Okuyalım:
(Mektup : 15)
Berlin : 29. 10. 1933
Sayın Cumhurbaşkanı,
Bana Türk ülküsü nedir diyenlere şu cevabı veriyorum: Türk ülküsü yüksek rehber Gaziye iman ve sadakattan başka birşey değildir.
Diplomatlar Gazetesi ve ben, on yıllık Cumhurbaşkanlığınızdan dolayı sizi tebrik ederiz. Hürriyet uğruna yaptığınız savaşlarınızı hatırlarız.
Şanlı rehberliğiniz altında Türkiye dünyada büyük bir hürmet ve itibar kazanmıştır. Diplomatlar Gazetesi her vakit Türk milletinin yükselmesini takdirlerle takip etmiştir. £ât-ı Devletlerinin şahsi saadetleri ve memleketinizin terakkisini yürekten dilerim efendim.
Prof S. Porsme
Diplomaten-Zeitung
Berlin, KÖpenİckerStr. 79
(Çankaya Köşkü-****** Arşivi D: 86, F: 1-79)
Bu mektuba da Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğince “Mektubunuzun Sayın Cumhurbaşkanına arzedildiği, çok memnun ve müteşekkir oldukları ve sevgilerini sundukları., “ifadeleriyle cevap veriliyor.